Przemyśleć Zagładę

Przemyśleć Zagładę Yehudy Bauera to fascynująca próba spojrzenia na nowo na kategorie i perspektywy, których używa się w opisywaniu i mówieniu o zagładzie Żydów. Z jednej strony w ostatnich dwóch dekadach badania naukowe na ten temat zaproponowały wiele nowych ujęć. Z drugiej – coraz częściej analizie podlega sama pamięć o Zagładzie i jej rola. W swoich krótkich esejach Bauer proponuje powrót do fundamentalnych pytań – zaczynając od kwestii, czym była Zagłada i czy da się ją w ogóle wyjaśnić. Szukając odpowiedzi, analizuje główne interpretacje zjawiska proponowane przez badaczy i zastanawia się nad różnymi przypadkami – od zachowania Żydów podczas II wojny światowej poprzez rolę Judenratów, opór czynny i bierny aż do prób ratunku. Ale książka Bauera to nie tylko synteza najważniejszych podejść badawczych historyków, z którymi się błyskotliwie rozprawia i w zamian oferuje własne ujęcie tematu. Przemyśleć Zagładę jest też próbą spojrzenia na zagładę Żydów z różnych perspektyw – filozoficznej, teologicznej, gender studies czy wreszcie politologicznej. W ten sposób książka Bauera staje się lekturą obowiązkową nie tylko dla naukowców, ale dla wszystkich zainteresowanych współczesną historią i bardzo różnymi sposobami jej ujęcia. Agnieszka Haska